Türeterek Üretmek - Oğ​uz Gürel

Ahmet Öztürklevent

Musa Gümüş

Türeterek Üretmek - Oğ​uz Gürel

Benzer-Smilar karikatür örnekleri yayınlanmaya başladığından beri genelde örneklerin yanyana konularak hızlı değerlendirilmesi dışında fazla yazı-görsele rastlamak mümkün olmadı. Oysa Benzer-Smilar hep vardı ama son yıllarda artmış gibi gözükmesi internet-iletişim-teknoloji-sosyal medya araçlarının inanılmaz artması ile de doğru orantılı.. Örneğin yarım saat önce sonuçlanan nir yarışmanın benzer-smilar örneği yine yarım saatte önünüze bu iletişim olanakları sayesinde konabiliyor. Bunun yaraı-zararı ayrı bir tartışma konusu ama ele alınmayan ya da çok gündeme gelmeyen bir boyutu da var ki o da türeterek üretmektir. Türeterek üretmek nedir diye sorulacak olursa kısaca ''var olan  örneklerin üzerinden giderek temel de aynı kurgu da farklı espiriler üretmek'' şeklinde özetlenebilir. Yani temelde aynı olan espirilerin mekan-kurgu-kompozisyon-renk-tipleme vs noktasında değişikliklerle sanki yeni-özgün-farklı-ilk defa gibi çizilmesidir. Burada elbette çizerin ilk yapılan çalışmadan haberi olmaması - farkında olmaması - rastlantı -t esadüf vb noktalarda es geçilmemelidir. Ama hangi boyuttan bakarsak bakalım türeterek üretmek günümüzde karikatür sanatında rastladığımız bir olgudur. Ama bu olgunun karikatür sanatına ne kattığı ayrı bir tartışma konusudur.. Eğer karikatür yarışmalarının temelde amacı karikatür sanatını ileri götürecek özgün -f arklı - evrensel çalışmalara değer katması ise bu noktada türeterek üretmenin buna ne faydası var diye sorulabilir..

Yukarda örneklerini verdiğim 2 çizerden (ki çok fazla örnek var daha) Ahmet Öztürklevent in ödüllü karikatürü yanılmıyorsam 1-2 yıl öncesine ait.. Diğer çalışma ise yeni ve tolentino da ödüllü aday çalışmalar içine girmiş. Örneklere bakarsak 2 karikatürde mantık - temel çok farklı değil. Ama obje - nesne olarak yarış arabası yerine uçak var ve arkasında savaş manzarası. Çocuğun dünyasında var olan bir yerlere karalama - hayal gücünü kağıt dışında da yerlere çizme yansıtma arzusu her 2 espiride temelde aynı gibi olmasına rağmen uçak ve yarış arabası farklılığı yukarıda bahsettiğimiz türeterek üretme örneğini doğrulatıyor. Tabi ki sözkonusu 2 çalışma için geçerli değil bu durum yüzlerce örnekte verilebilir. Ama esas vurgulanması gereken detay şudur: Evet türeterek üreterek mümkündür. Ama türettiğiniz konu - espirinin geldiği nokta ilk çkış noktası olan espiriden eğer sadece mekan - eşya - nesne - kurgu noktasında farklı ise bu yeterli olmayabilir. Yoksa gözümüzün önünden hergün yüzlerce karikatür örnekleri geçerken bunların herhangi birinden hiçkimse esinlenmiyor demek te çok gerçekçi olmaz. Ama dediğim gibi türeterek üretmek eğer çizerin ağırlıklı ve sürekli ele aldığı bir yol - yöntemse bu noktada bolca benzerlerle karşılaşmak şaşırtıcı olmaz. Benzer çalışmaların temelinde başka etkenleri bir kenara bırakıp illa temel nedenleri sayacaksak bunlardan biri   ''türeterek üretmek''tir.

Oğuz Gürel

oguzgurel@gmail.com